Το Μπουζούκι του κιθαρίστα νούμερο 6

[Stergios_lutherie]

Καλησπέρα στην παρέα!

Το 6ο μπουζούκι του κιθαρίστα θα έχει κανα-δυό νεωτερισμούς. Η παρουσίαση της κατασκευής του θα γίνει σε δόσεις καθώς αυτή θα εξελίσσεται και ίσως πάρει κάποια έκταση επειδή κάπως θα επεκταθεί σε λεπτομέρειες που μπορεί συχνά να περνάνε απαρατήρητες…

Θα ήθελα επίσης να διευκρινίσω μεγαλόφωνα ότι δεν είμαι κάτοχος καμίας οργανοποιητικής οικουμενικής αλήθειας και ότι όλα όσα γράφονται εδώ απηχούν συμπεράσματα και θραύσματα γνώσεων που αποκτήθηκαν μέσα από προσωπικές -συχνά τραυματικές- κατασκευαστικές περιπέτειες και που συμπληρώνονται τακτικά από απέραντες κρουαζιέρες στο διαδίκτυο. Για κάθε τι λοιπόν που αναφέρω, είμαι πεπεισμένος ότι πάντα υπάρχει (ή θα υπάρξει) μια εναλλακτική ή και καλύτερη προσέγγιση που απλώς δεν μου είναι γνωστή.

[Stergios_lutherie]

Πρόσφατα λοιπόν το εργαστήριο απέκτησε, μεταξύ άλλων, μια ικανή ποσότητα βένγκε πολύ καλά ακτινικά κομμένο (quartersawn) με ηλικία κοπής περί τα 25 χρόνια όπως μου είπε ο συμπαθέστατος Βέλγος ημι-επαγγελματίας πωλητής που μου το πούλησε. Η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν είχα καταφέρει να συμπαθήσω ιδιαίτερα αυτό το ξύλο, κυρίως λόγω της δύστροπης κατεργασίας του και της απεχθούς συνήθειάς του να σου φυτεύει αγκίδες. Όπως διαβάζω μάλιστα στο Acoustic Guitar Forum, ένας γνωστός οργανοποιός αρνείται να το δουλέψει επειδή “και μόνο που το βλέπεις από μακριά είναι αρκετό για να σου μπήξει αγκίδες!”  [ Invalid Attachment ]

Μαθαίνω ωστόσο, ότι ο διακεκριμένος Ervin Somogyi το επαινεί συγκρίνοντας τις ηχητικές του ιδιότητες το με το βραζιλιάνικο παλίσσανδρο https://esomogyi.com/using-wenge-as-a-guitar-wood/, ο γνωστός Dana Bourgeois το ίδιο https://bourgeoisguitars.net/tonewoods-htm/, ο δε ταπεινός πρωταθλητής Stefan Sobell κατασκευάζει τα μανίκια για τις φημισμένες κιθάρες του σχεδόν αποκλειστικά από βένγκε τα τελευταία χρόνια http://www.sobellguitars.com/wood/ κάνοντας κι αυτός τη σύγκριση με το βραζιλιάνικο παλίσσανδρο και επαινώντας την αντοχή του για χρήση στο μάνικο. Και όλοι τους βέβαια συμφωνούν ότι η κατεργασία του είναι δύσκολη και ντελικάτη, ότι είναι "εύθραυστο" (brittle) σαν το γυαλί (χαρακτηριστικό που συμβάλλει απ' ότι φαίνεται στις ελκυστικές ηχητικές του ιδιότητες) και ότι το φινίρισμά του είναι επίσης μπελάς εξ' αιτίας των μεγάλων πόρων του.

Το μπουζούκι του κιθαρίστα δε θα μπορούσε ν' αγνοήσει αυτή την πρόκληση, έτσι λοιπόν το μάνικο του 6ου θα είναι από βέγκε (Θεού θέλοντος - καιρού επιτρέποντος…)

Βρήκα στο διαδίκτυο https://www.wood-database.com/wenge/ ότι το ειδικό βάρος του βέγκε κυμαίνεται στα 870 kg/m3 αλλά αυτό που προμηθεύτηκα υπολόγισα ότι έχει ειδ. βάρος 680 kg/m3, δηλαδή σημαντικά ελαφρύτερο από το προβλεπόμενο. Ίσως λόγω της παλαιότητας; –δεν ξέρω, αλλά βολεύει πολύ καλύτερα.
Μαζί με την παρτίδα του βέγκε πήρα και ένα καδρόνι Βραζιλιάνικο pau amarello (δεν το 'ξερα καθόλου αυτό το ξύλο) που είναι γνωστό και σαν yellow-heart. Το χρώμα του είναι φωτεινότατο κίτρινο, κουδουνίζει κι αυτό εντυπωσιακά και είναι αρκετά βαρύ, το μέτρησα στα 850 kg/m3.

Ξεκίνησα λοιπόν την κατασκευή για δύο μανίκια, ένα από βέγκε κι ένα από pau-amarello, ενσωματώνοντας στην κατασκευή τη βέργα από ανθρακονήματα κολλώντας τη στο κεντρικό σύμπλεγμα απ' την αρχή με συμβατική ξυλόκολλα κι όχι σκάβοντας εκ των υστέρων και κολλώντας τη στη συνέχεια με εποξεική κόλλα.

[Stergios_lutherie]

...

[Stergios_lutherie]

Προκρίθηκε να συνεχίσει η εκδοχή βέγκε για το μάνικο

[sakkalis]

Παραγωγικοτατος και πέριγραφικότατος.
Είμαι βέβαιος πως μια ακόμα υπέροχη κατασκευή ξεκίνησε. Αναμένουμε με άγωνια την συνέχεια. Να είσαι πάντα καλά Στέργιο.

[Stergios_lutherie]

Η προηγούμενη ιδρωτοπαραγωγός εμπειρία  της κατεργασίας του τάκου με τη ράσπα, με οδήγησε ν' αφαιρέσω όσο γίνεται οργανωμένα το περισσότερο άχρηστο μέρος του στην κορδέλα. Ίσως φαίνεται λίγο υπερβολικό και εξεζητημένο όπως παρουσιάζεται αλλά πιστεύω άξιζε τον κόπο. Η επένδυση εργασίας και επιμέλειας στον τάκο δε μου φαίνεται καθόλου σπατάλη καθώς αυτός αποτελεί κατά κάποιο τρόπο τη θεμελίωση του οργάνου.

[Stergios_lutherie]

Το μικρό ημικύκλιο που σημαδεύεται στην άκρη του είναι αρκετά μικρότερο από το προβλεπόμενο. Η διάμετρός του τυχαίνει να είναι τώρα κάπου στα 16 χιλιοστά όπως το μέτρησα. Όταν κολληθούνε οι ντούγιες και τα φιλέτα θα μεγαλώσει κατά (2Χ2,5=) 5 χιλιοστα και κατόπιν θα κοπεί προσεκτικά ξακρίζοντας μαζί και τα περισσέματα από ντούγιες και φιλέτα, έτσι ώστε η τελική διάμετρος του ημικύκλιου να μεγαλώσει και να φτάσει όσο είναι το φάρδος της ταστιέρας στο ύψος του 18ου τάστου (στην ένωση), δηλαδή στα 33 χιλιοστα με βάση την ταστιέρα που χρησιμοποιώ.

[Ιωσήφ Τορρένς]

Θαυμάσια όλα !  Πολύ σε χαίρομαι Στέργιε ! 

Κατασταλαγμένες δοκιμασμένες γνώσεις , τόλμη και αποφασιστικότητα σε συνδυασμό με

μελέτη απέναντι στην τεχνική πρόκληση για το ξύλο βένγκε , υποδειγματική απολαυστική παρουσίαση !

What else ?

Θα το παρακολουθώ με ζωηρό ενδιαφέρον

[Silvestro]

μπραβο στεργιο!
αυτο ειναι καταπληκτικο βεγκε! 

εχω παρει ενα τσουβαλι κροκεν με σταφυδα, καφε διπλοτριπλο κουπατο, και περιμενω την συνεχεια

[georgalasg]

Περιμενουμε με αγωνια τη συνεχεια.

Το βαρος του μανικου ειναι ενταξει; Δεν ειναι βαρυ σε σχεση με τα προηγουμενα μπουζουκια;

[Ιωσήφ Τορρένς]

Το μικρό ημικύκλιο που σημαδεύεται στην άκρη του είναι αρκετά μικρότερο από το προβλεπόμενο. Η διάμετρός του τυχαίνει να είναι τώρα κάπου στα 16 χιλιοστά όπως το μέτρησα. Όταν κολληθούνε οι ντούγιες και τα φιλέτα θα μεγαλώσει κατά (2Χ2,5=) 5 χιλιοστα και κατόπιν θα κοπεί προσεκτικά ξακρίζοντας μαζί και τα περισσέματα από ντούγιες και φιλέτα, έτσι ώστε η τελική διάμετρος του ημικύκλιου να μεγαλώσει και να φτάσει όσο είναι το φάρδος της ταστιέρας στο ύψος του 18ου τάστου (στην ένωση), δηλαδή στα 33 χιλιοστα με βάση την ταστιέρα που χρησιμοποιώ.

Συγνώμη βέβαια κι αν κατάλαβα καλά , αλλά  16 + 5 = 21 mm  μέχρι τα 33 mm που θέλουμε τι θα κάνουμε ?

[Γιώργος Χ.]

Νομίζω ότι αφήνει τα "περιθώρια" για να μπορεί να ταιριάξει το σκάφος με το μανικο  χωρίς "γραβάτα" ......

[georgalasg]

Κοβει τον τακο μαζι με τις δουγες και το φερνει ακριβως στο πλατος που θελει. Αληθεια τι υψος εχει τωρα που ειναι στενο και ποσο οταν θα κοπει;
Οταν θα κοπει θα πρεπει να εχει το παχος του μανικου λογικα. 25 με 26;

[ΚαΠα]

Όλα πολύ ωραία Στέργιε. Η κοπή του τάκου πολύ ενδιαφέρουσα. Συμφωνώ ότι είναι το βασικότερο στοιχείο μιας κατασκευής. Οπότε αξίζει να αφιερώσει κανείς χρόνο.

Την πιο ωραία "μαστορίστικη" κοπή τάκου την έχω δει στο παρακάτω βίντεο από τον Θεόφιλο Μπρά. Το βίντεο είναι παλαιό και αρκετά σκοτεινό. Αλλά ο μάστορας φαίνεται καθαρά πως κόβει με αριστοτεχνικό τρόπο ένα τάκο σε πολύ λίγο χρόνο (γύρω στο 3ο λεπτό του βίντεο). Αλλά που να τον φτάσουμε εμείς! ..... Θέλει άπειρες ώρες πτήσης και δεξιότητες που μακάρι κάποτε να αποκτήσω.

https://www.youtube.com/watch?v=7OFwwQdgklU

ΥΓ
ΠΡΟΣΟΧΗ!!!! Αν κάποιος επιχειρήσει αυτές τις λοξές κοπές που κάνει ο Μπράς, θέλει άπειρη προσοχή. Γλυστράει το άτιμο. Την έχω πατήσει και γλύτωσα το δάχτυλό μου ελάχιστα πριν το κόψω με την κορδέλα.

[Stergios_lutherie]

Δημήτρη, Ιωσήφ, Στέλιο, Γιώργο, Γιώργο Χ., και Παναγιώτη... Σας ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια και τα σχόλια!

μέχρι τα 33 mm που θέλουμε τι θα κάνουμε ?

Ιωσήφ θα κόψουμε. Και όσο κόβουμε τόσο θα μεγαλώνει η διατομή γιατί είναι κωνική (για την ακρίβεια ημι-κωνική, το λέω καλα?)

Το βαρος του μανικου ειναι ενταξει; Δεν ειναι βαρυ σε σχεση με τα προηγουμενα μπουζουκια;

Είναι ελάχιστα βαρύτερο. Το σφεντάμι που μπήκε στα προηγούμενα όργανα έχει 0,64gr/cm3, και το βέγκε που δουλεύω τώρα έχει 0,68gr/cm3. Ισως όμως λεπτύνω λίγο περισσότερο το μάνικο οπότε ελπίζω να πατσίσει.

Αληθεια τι υψος εχει τωρα που ειναι στενο και ποσο οταν θα κοπει;
Οταν θα κοπει θα πρεπει να εχει το παχος του μανικου λογικα. 25 με 26;

Γιώργο, τώρα που είναι μικρό έχει ύψος 9-10 χιλιοστά. Όταν μπουνε οι ντούγιες και κοπεί, φροντίζω να έχει κάπου 18 χιλιοστά ύψος. Μετά, αφού κολληθεί και το μάνικο, θα το κατεβάσω λίγο-λίγο τρώγωντας από το πάχος που έχουν οι ντούγιες για να το συμπεθεριάσω με το μάνικο. Απομένει στο τέλος ένα πάχος μάνικου 16,5-17 χιλιοστά. Μαζί με την ταστιέρα 7 χιλιοστών, το μάνικο καταλήγει να έχει 23,5 έως 24 και κάτι χιλιοστά ύψος στην ένωση. Αυτή είναι η μανιέρα μου για την ώρα αλλά δεν ξέρω αν θα κανω το ίδιο και αύριο ...

Την πιο ωραία "μαστορίστικη" κοπή τάκου την έχω δει στο παρακάτω βίντεο από τον Θεόφιλο Μπρά.

Είδα την κοπή με ανοιχτό το στόμα! Ο άνθρωπος έκανε σε δευτερόλεπτα το θηλυκό μόρσο από την αρχή-αρχή και το χρησιμοποίησε για να μπήξει και μια λαβή για να κόψει στο φτερό τα χοντράδια του τάκου στην κορδέλα. Μεγαλοφυές!