Καλησπέρα στην παρέα,
Με απασχόλησε και μένα το πρόβλημα του πώς τρυπάμε σωστά τις τρύπες για τα κλειδιά χωρίς να στενάξει το πορτοφόλι αγοράζοντας από τα έτοιμα του εμπορίου.
Ψάχνοντας σχετικές φωτογραφίες στο ίντερνετ, έπεσα πάνω στην
https://lutherie-guitare.org/wiki Μια Γαλλόφωνη Βικιπαίδεια αφιερωμένη στην οργανοποιία κιθάρας (Στέλιο και η παρέα: Μου φάνηκε πολύ έγκυρη αλλά και πλήρης ιστοσελίδα!). Εκεί λοιπόν, κάποιος επιμελής και ευρηματικός προσεγγίζει το θέμα με πολύ πειστικό τρόπο. Το δυνατό σημείο της λύσης του είναι ότι
χρησιμοποιεί χαλκοσωλήνα (υπάρχει παντού, έχει στάνταρ διαστάσεις και "επαρκή" αντοχή στη χρήση) καθώς και ότι
το μήκος των σωλήνων είναι σχετικά μεγάλο –εγώ το έκανα 35 χιλιοστα- αρκετό δηλαδή όπως αποδείχτηκε για να οδηγήσει το τρυπάνι στην ευθεία του με ελεύθερο χέρι χωρίς πρόβλημα. Η ιστοσελίδα με την κατασκευή βρίσκεται εδώ:
https://lutherie-guitare.org/wiki/Guide_pour_le_per%C3%A7age_des_trous_pour_les_m%C3%A9caniques#Cotes_2Είναι στα Γαλλικά αλλά οι φωτογραφίες τα λένε σχεδόν όλα (μπορείτε και δεξί-κλικ > Μετάφραση…)
Ο χαλκοσωλήνας που χρειαζόμαστε είναι διαμέτρου είτε 12 χιλιοστών (10 εσωτερικά) για κλασσική κιθάρα, είτε 8 χιλιοστών (6 εσωτερικά) για μπουζούκι. Αυτός των 8 χιλιοστών νομίζω ότι χρησιμοποιείται και για κυκλώματα ψύξης.
Έφτιαξα λοιπόν και 'γω μια
εκδοχή για κλειδιά κλασσικής κιθάρας. Ο στόχος μου είναι ένα ζιγκάκι για κλειδιά μπουζουκιού που θ' ακολουθήσει μόλις παραλάβω τα κλειδιά (τα υλικά φαίνονται που περιμένουν φρόνιμα στην τελευταία φωτο).
Ομολογώ ότι το εγχείρημα με δυσκόλεψε και απ' ό,τι φαίνεται είναι μάλλον για δυνατούς λύτες. Ακριβείς διαστάσεις δεν δίνω και ούτε με απασχόλησαν πολύ –άλλωστε θα πρόσθεταν θόρυβο και έκταση. Όμως λίγο-πολύ αυτές εκτιμώνται εύκολα από όποιον επιχειρήσει την κατασκευή και εξαρτώνται βέβαια και από το υλικό που θα χρησιμοποιήσει.
Χρησιμοποίησα πλακάζ 18 χιλιοστών με πάνω-κάτω χοντρή επένδυση μελαμίνης που τυχαίνει να έχω. Προέρχεται από παλιές τάβλες γραφείων. Αλλά εκτιμώ ότι η δουλειά μπορεί να γίνει και από μασίφ ξύλο, από πλακάζ που είναι γνωστό ως "μπετοφόρμ", αλλά ίσως και από καλό MDF ή κάτι παρόμοιο.
Το μέγιστο άνοιγμα του εργαλείου είναι περίπου 21 χιλιοστά. Νομίζω ότι μπορεί να δεχτεί σε κάθε περίπτωση το καράολο (headstock) μιας τυπικής κλασσικής κιθάρας.
Σημείο-κλειδί για το ακριβές σημάδεμα για το τρύπημα είναι ένας μυτερός ζουμπάς με διάμετρο όσο και οι τρύπες.
Πρέπει να μπαινοβγαίνει στις τρύπες εφαρμοστά αλλά "γλυκά" χωρίς να σφηνώνει μέσα τους, αλλιώς μπορεί να μας αλλοιώσει το στήσιμο κυρίως όταν το βγάζουμε. Υπογραμμίζω ότι η όλη κατασκευή απαιτεί μεγάλη ακρίβεια. Οποιοδήποτε μικρο-κούνημα κατά τη διάρκεια του σημαδέματος/τρυπήματος μπορεί να μάς οδηγήσει σε αστοχία. Δηλαδή
εγώ την έπαθα την πρώτη φορά και αναγκάστηκα να βουλώσω τις τρύπες και να μοντάρω απ' την αρχή.
Τρύπησα με 4,5 χιλιοστά τα πηχάκια που φέρουν τους σωλήνες. Έφτιαξα λοιπόν τον ζουμπά μου από ένα παλιό τρυπάνι 4,5 χιλιοστών που το έκοψα με τροχό, το έβαλα στο δράπανο και το λιμάρισα με τη λίμα και χοντρό γυαλόχαρτο μέχρι να μπαινοβγαίνει στις τρύπες οπως πρέπει. Προέκυψε κάτι λιγότερο από 4,4 χιλιοστα. Ο ζουμπάς φαίνεται σε δράση στις φωτογραφίες παρακάτω καθώς τον χτυπάω με το σφυρί για να μαρκάρω τη θέση της κάτω τρύπας (τον δείχνω με κόκκινο βελάκι και στην τελευταία φωτογραφία). Η κάτω τρύπες έγιναν με τρυπάνι 2,5 χιλιοστών για να φιλοξενήσεουν τις βίδες 4,2 χιλιοστών που χρησιμοποίησα.
Οι βίδες έχουν πλακέ και όχι χωνευτό κεφάλι ώστε αυτό να συνεργάζεται με τις ροδέλες (έβαλα λαμαρινόβιδες αλλά κάνουν μια χαρά για τη δουλειά). Το πλακέ κεφάλι επιτρέπει επίσης και μια μικρο-διόρθωση εφ 'όσον χρειαστεί. Φανταστείτε λοιπόν μια βίδα 4,2 σε μια τρύπα 4,5 χιλιοστών.
Ο χαλκοσωλήνας μπήκε σφηνωτά στα πηχάκια (
λιγο-λίγο και μαλακά σε μέγγενη με λείο μάγουλο *όχι με σφυρί*) και δεν χρειάστηκε κόλλα. Επίσης, βίδωσα αρκετά σφιχτά 'όλες τις βίδες για να σταντάρω όπως πιστεύω το μοντάρισμα. Για να ανοίξει και να κλείσει λοιπόν το ζιγκάκι απαιτεί κάποια προσπάθεια. Έβαλα διπλές ροδέλες παντού για να διευκολύνω την κίνηση, με ένα χάδι
γράσο ανάμεσά σε κάθε ζευγάρι ροδέλες.
Το τρύπημα γίνεται εύκολα με ελεύθερο χέρι και χωρίς προτρύπημα. Απαραίτητο είναι να μαρκάρει κανείς το βάθος του τρυπήματος, είτε με κάποιο στοπ όπως έκανα εγώ, είτε με τη χρήση χαρτοταινίας πάνω στο τρυπάνι.
Λεπτομέρεια που με βοήθησε:
Πριν κόψω τα πηχάκια, μαρκάρισα κατά μήκος τον άξονα της βέργας. Χρησιμοποίησα ένα ζιγκάκι βασισμένο σε ότι έχω δει να κυκλοφορεί στο ίντερνετ. Μάλλον γνωστό στους περισσότερους από μας.
Για να δοκιμάσω την κατασκευή αν δουλεύει, τρύπησα ένα πρόχειρο δοκίμιο από πεύκο που είχα φτιάξει για να δοκιμάσω το καλούπι μου για το καράολο τρίχορδου. Βγήκε λιγο Φρανκενσταϊνικό με τα κλειδιά κλασσικής πάνω του αλλά διαπίστωσα ότι
το ζιγκάκι δουλεύει και είμαι ευχαριστημένος.
Τιπ: Αν τα κλειδιά μπαίνουν κάπως σφιχτά μετά το τρύπημα, δοκιμάστε λίγο μεγαλύτερο τρυπάνι (για παράδειγμα 10,1 χιλιοστά) κατά προτίμηση με ελαφρύ δράπανο μπαταρίας, δουλεύοντας
μόνο ανάστροφα και με ελεύθερο χέρι, δηλαδή χωρίς τους οδηγούς. Η ποσότητα της ξυλόσκονης που παράγεται είναι μια καλή ένδειξη για το πόσο διευρύνθηκαν οι τρύπες. Η λειτουργία του δράπανου ανάστροφα, έχει ήδη αναφερθεί εδώ και κει από συνφορουμίτες. Να με συγχωρήσουν που δεν θυμάμαι να τους αναφέρω.
Βέβαια,
στην κανονική διαδικασία παραγωγής, πρώτα τρυπάμε τις τρύπες για τα κλειδιά και κατόπιν αδειάζουμε τα αυλάκια για το σκαφτό καράολο (slotted headstock).
Καλές κατασκευές
Στέργιος