Ανοιγω αυτο το θεμα μετα απο μια μικρη αντιπαραθεση, στο αιωνιο ερωτημα που βασανιζει ολους τους μουσικους:
Σημερα παιζουν 2 καλοι καλλιτεχνες, ο ενας ωριμος με πολυ ωραια μουσικοτητα κ ενας νεος, με αψογη τεχνικη, που ερμηνευει τελεια χωρις λαθη κλπ, αλλα ισως να υστερει μουσικα απο τον πρωτο, οποτε ποιον να παω να δω;;;
Δεν θελω να ελθω σε καμια αντιπαραθεση με κανεναν, απλως εκθετω τις προσωπικες μου εκτιμησεις κ αυτες ειναι:
Η μουσικη ειναι καθαρα υποκειμενικη, αυτο που αρεσει σε εμενα μπορει να μην αρεσει σε πολλους αλλους...
Αυτο που ακουμε πρωτα ειναι Ο ΧΩΡΟΣ , μετα οι χορδες, μετα ο ογκος του αερα του οργανου, μετα το καπακι, κ ακολουθουν καταιδρωμενα ολα τα αλλα:
ΧΩΡΟΣ: Αλλιως θα ακουστει αν παιξει ενας στο βουνο με την κιθαρα του, αλλιως στην παραλια, αλλιως στο σαλονι του, σε μια αιθουσα συναυλιων, σε μια εκκλησια με κοσμο, σε μια εκκλησια χωρις κοσμο, σε ενα στουντιο, σε εναν ανηχοικο θαλαμο. Ο ακροατης θα εισπραξει εντελως αλλα ηχοχρωματα κ ας ειναι ιδια η κιθαρα-εκτελεστης.
ΧΟΡΔΕΣ: ο αμεσως επομενος παραγωντας ειναι οι χορδες, δεν παει να εχω το καλυτερο οργανο αν οι χορδες ειναι προπερσινες κ σκουριασμενες τοτε χανονται ολα τα ηχοχρωματα που εχει την ικανοτητα να παραξει το οργανο
ΟΓΚΟΣ ΑΕΡΑ ΟΡΓΑΝΟΥ: Αναλογα του ογκου που περικλειει το οργανο θα ειναι ικανο για την μεγιστη διαρκεια μιας συχνοτητας, ειναι μια μικρογραφια του ΧΩΡΟΥ...
ΚΑΠΑΚΙ: το γνωστο σε ολους μας, ξυλο ελαφρυν ομορφον κ ομοιογενες (χωρις να ειναι κανονας!) που μας δινει το πολυποθητο συντονισμο μιας χορδης κ με τον παλμο του κ τον ογκο του αερα ενισχυει συχνοτητες, κ κατα ντεσιμπελ κ κατα χρονικη διαρκεια
ΟΛΑ ΤΑ ΑΛΛΑ: (πλατη-πλαινα-μανικο-κοντρες-βαρος ταστιερας, κ οτι μπορει να φανταστει ο καθενας!)
μετα την εισαγωγη...
Ο εκτελεστης μουσικης ειναι μια τελειως διαφορετικη περιπτωση απο εναν συνθετη:
αναλαμβανει τον ρολο να ερμηνευσει ενα κομματι, (του συνθετη κ οχι απαραιτητα δικο του) κατ'αρχην αψογα τεχνικα, χωρις λαθη σε νοτες, ξεχασματα, να ακουστουν ολα καθαρα κλπ.
μετα ''αναλαμβανει'' να δωσει κ τα συναισθηματα που θελει να μεταδωσει ο συνθετης με την μουσικη του. κατα πολλους το δυσκολοτερο κομματι της ερμηνειας. η αληθεια ειναι οτι με την πολυωρη μελετη μπορεις να παιξεις αψογα γρηγορες σκαλες, αρπισματα, τριλιες κλπ, αλλα η μεταδοση των συναισθηματων ειναι το ποιο δυσκολο σημειο που καλλειται ο εκτελεστης να μεταφερει στον ακροατη...
μνημη...
σε αντιθεση με την ακοη (που ο ανθρωπος εχει μια σχετικα καλη ακοη, αν εξαιρεσουμε ενα βυθισμα σε πολυ χαμηλες αλλα κ υψηλες συχνοτητες) η ακουστικη μνημη του ειναι χαλια! μετα απο λιγα λεπτα εως μια ωρα εχουν ''σβηστει'' ολα απο τον εγκεφαλο, κ το μονον που μενει ειναι αυτη η αισθηση , αυτο το συναισθημα του ''θυμαμαι ενα παγωτο που εφαγα μικρος...''
τουτεστιν σημαινει οτι για να κανει καποιος μια ''συγκριση'' πρεπει να ανηκει στο ''αμεσως τωρα''.
δηλαδη αν ακουσεις ζωντανα εναν καλλιτεχνη ΔΕΝ μπορεις να τον ''συγκρινεις'' με την ακουστικη σου μνημη αν τον ακουσεις παλι ζωντανα μετα απο 2-3 χρονια π.χ.
αν ακουσω τον ιδιο καλλιτεχνη μετα 20 χρονια στο δισκο θα βγαλω ''συμπερασματα'';
μαλλον οχι... για να βγουν ασφαλη συμπερασματα πρεπει ο καλλιτεχνης που εχει κανει την ηχογραφηση πριν 20 χρονια , να χρησιμοποιησει τον ιδιο χωρο (στουντιο, εκκλησια κλπ), τα ΙΔΙΑ μικροφωνα, τον ΙΔΙΟ μηχανικο ηχου με την ιδια κονσολα κ τις ιδιες ρυθμισεις...κ φυσικα το ιδιο οργανο... ΤΟΤΕ ΜΟΝΟΝ μπορουν να βγουν τα εξης συμπερασματα: πως εξελιχθηκε ο καλλιτεχνης αλλα κ το οργανο...
ακροατης
το ποιο ιδιομορφο πλασμα του πλανητη! η αποψη του ειναι πιασμενη χερακι-χερακι ΠΑΝΤΑ με την εμπειρια, τα βιωματα, τα εντονα συναισθηματα της ζωης του. Π.Χ. (τραβηγμενο): αν ρωτησεις εναν φυλακοβιο, παντα η καλλιτερη εκτελεση θα ειναι αυτη με το μπαγλαμαδακι του φιλου του-συγκρατουμενου στο ιδιο ή διπλανο κελι, και ας ακουσει κ τον θεο τον ιδιο να παιζει το ιδιο κομματι! κ φυσικα οι παραλλαγες γκολντμπεργκ του μπαχ δεν εχουν καμια απολυτως αξια, κ ας τις παιζει ο γκλεν γκουλντ!
Το ιδιο συμβαινει κ στους δικους μας ''πολιτισμους''. ποτε δεν θα μπορεσουμε να ''κατανοησουμε'' τις πολυπλοκοτητες αλλου πολιτισμου...(αφρικανικοι ρυθμοι, ινδικα σρουτι, τανγκο αργεντινικο, οτι μας μπαινει ο νους). ουτε καν του δικου μας πριν 200 χρονια!
μπορει ενας απο μια αλλη κουλτουρα να αποδωσει μουσικη αλλης;
αυτο το προσπαθουν ολοι πλεον, ειναι στην παμφαγα ιδιοσυγκρασια του ανθρωπου: οι κινεζοι την ''κλασικη'', εμεις τα αργεντινικα τανγκο, οι σουηδοι μαστερ στους ρυθμους της μπιρας κ της μπαλας, (αυτων των ιδιορυθμων αφρικανικων κρουστων με τονικο υψος...)
τα καταφερνουν ομως;
ειναι υποκειμενικο οπως ειπα κ στην αρχη
εγω θα προτιμουσα ενα γερμανο που θα παιξει μπαχ απο εναν ελληνα, ΑΛΛΑ θα ακουσω κ τον ελληνα λογω εγκυκλοπαιδικης μορφωσης. Και ,αρκετα σπανια ομως , μπορει να τον αποδωσει κ καλυτερα...
Εχοντας περασει τα χρονια εχω γινει ''καλλιτερος'' μουσικος;
διαφορετικος σιγουρα ναι, ολοι φτανουνε σε ενα σημειο της καριερας τους που ειναι στην πιο δυνατη τους φορμα, κ τεχνικα κ ερμηνευτικα...ουκ ολιγα τα παραδειγματα, οπου μετα η ''γηρανση'' παιζει καταλλυτικο ρολο στην ερμηνεια (βλεπε 80 χρονος Σεγκοβια, κ φραση κοινου: αυτος δεν μπορει να παρει τα χερια του!)
ενας νεος μουσικος μπορει να αποδοσει συναισθηματικα την μουσικη που καλειται να ερμηνευσει;
συμφωνα με τα βιωματα του, το ταλεντο κλπ ΝΑΙ. (μην ξεχναμε οτι κ ενας μοτσαρτ ηταν παιδι θαυμα, στα 6-7 ηταν ολοκληρωμενος σολιστ, στα 10 ολοκληρωμενος συνθετης! βεβαια τα μετεπειτα εργα του ηταν καλλιτερα με αποκορυφωση το τελευταιο του, το ρεκβιεμ...) και απο ενας στους ενα δισεκατομμυριο το ποσοστο πεφτει συνεχως ραγδαια, οσο υπαρχει το ''τα εχω ολα στο πιατο'': τις παρτιτουρες, τον καλο δασκαλο, την μορφωση, βλεπω αλλες ερμηνειες στο κομπιουτερ, συνομιλω με αλλους σολιστ, κ ολα αυτα. πριν 200 χρονια δεν υπηρχε σχεδον τιποτε, μονο ταλεντο-διαβασμα , σημερα υπαρχουν τα παντα, κ γι'αυτο το ''ποσοστο'' οσο παει μεγαλωνει...ξεφυτρωνουν απο ολα τα μηκη της γης παιδια-θαυματα...κ οσο η κοινωνια ''λυνει'' τα κυριοτερα προβληματα της, ευρεση νερου-τροφης, τοσο θα βλεπουμε παιδια με ερμηνευτικες ικανοτητες. βεβαια το ποσοστο ειναι ακομη πολυ μικροτερο στις κοινωνιες με προβληματα (ποσοι εκκολαπτομενοι σολιστ υπαρχουν ΤΩΡΑ στην Αιγυπτο;σε σχεση με την γαλλια π.χ. ΚΑΝΕΝΑΣ)...
και τι θα γινει τελικα, ποιον θα ακουσεις απο τους 2;
μπορει κ κανεναν σημερα, εχω ακουσει πολλους, κ προτιμω να βαλω ενα ουισκακι, να καθησω στο καναπε, να βρισω με ακατανομαστα λογια τον εαυτο μου που πουλησα το πικαπ κ τους δισκους βινυλιου, να ανοιξω ενα σιντι κ να απολαυσω με κλειστα τα ματια την ''μαγεια'' της ψηφιακης μας εποχης....................