σιγά βρε παιδιά την αγωνία, δυο κουβέντες έγραψα απλώς ήθελα να τσεκάρω το κείμενο (καμιά φορά μου ξεφεύγουν λάθη).
Τέλος πάντων έτυχε να υπάρχει μια εξέλιξη που μάλλον ενισχύει αυτά που έγραφα, θα την παραθέσω στο τέλος.
Το αρχικό κείμενο είναι αυτό, με κάποιες μικρές σημερινές προσθήκες:
......................
Η έλλειψη προτυποποίησης στην οποία αναφερόμαστε τακτικά - τουλάχιστον εγώ - νομίζω ότι κυρίως αναφέρεται - αλλά και οφείλεται - στην έλλειψη
σχεδίων κατασκευής, που είναι αφενός το πιο πρόσφορο μέσο για να μεταδοθεί η πληροφορία και αφετέρου αναπόσπαστο στοιχείο οποιασδήποτε κατοχύρωσης. Σε κιθάρες και μαντολίνα ας πούμε, με μια απλή αναζήτηση βρίσκεις δεκάδες ή / και εκατοντάδες σχέδια. Οι πληροφορίες σε μορφή γραπτού λόγου (σε forum κτλ.) είναι μεν πολύ περισσότερες, αλλά ως γραπτά
1) "φιλτράρονται" πιο δύσκολα
2) δεν αναλαμβάνει κανείς (ρητά ή όχι) την αξιοπιστία της πληροφορίας και τέλος
3) δεν φέρουν την σημειολογία του "καθιερωμένου" όπως από τη φύση του κάνει ένα σχέδιο.
Το ενδιαφέρον είναι ότι - όπως νομίζω εγώ - η πλειοψηφία των σχεδίων αυτών
αρχικά δεν κυκλοφόρησαν από τις εταιρείες ή πρόσωπα που παράγουν τα όργανα , αλλά σαν αντιγραφές - αποτυπώσεις προς ανταπόκριση σε ζήτηση της "αγοράς". Εδώ να πω ότι μιλάω κυρίως για την Αμερική (και λίγο από Ευρώπη) όπου υπάρχουν κυριολεκτικά χιλιάδες ερασιτέχνες κατασκευαστές που ψάχνονται και ψάχνουν πληροφορίες.
παρένθεση: specifications που πολλές φορές περιλαμβάνονται στις εμπορικές σελίδες (π.χ. σε αντίστοιχα μοντέλα της ibanez έλυσα πολλές απορίες για πλάτος nut και ένωσης της resonator) αλλά δεν είναι οδηγός, απευθύνονται στον χρήστη για να δει και να συγκρίνει τις διαφορές του προς πώληση οργάνου με ένα που γνωρίζει και του είναι οικείο - κλείνει η παρένθεση
Στις αποτυπώσεις "ιστορικών" οργάνων (π.χ. parlor, ρομαντική, ή και επωνύμων π.χ. Stauffer ή Torres) δεν ξέρω αν εφαρμόζονται κανόνες "δικαιωμάτων"- εννοώ περιπτώσεις μεμονωμένων δημιουργών του παρελθόντος και όχι εταιρειών που μπορεί να υφίστανται και σήμερα. Για αυτές τις εν ενεργεία σήμερα φίρμες - εταιρείες, τη στιγμή που κυκλοφορούν σχέδια Martin, Taylor, Suzuki κτλ. φαντάζομαι ότι κάποια μέριμνα θα έχουν λάβει, είτε για δικαιώματα είτε για διανομή (τουλάχιστον στα σχέδια που πωλούνται από άλλες εταιρείες/ οργανισμούς/ sites που κάνουν αυτήν ακριβώς τη δουλειά: πουλάνε σχέδια).
Αλλά νομίζω ότι η κατάσταση είναι περίπου έτσι, και ανεξάρτητα με τον τρόπο που κυκλοφόρησαν τα σχέδια, αυτά είναι που συν τω χρόνω έθεσαν "πρότυπα".
Βέβαια στα μπουζούκια δεν νομίζω ότι θα υπήρχε καμία τύχη σε εμπορική εκμετάλλευση σχεδίων (ποιός θα πληρώσει για σχέδιο μπουζουκιού ή τζουρά - ας γελάσω κλέφτικα) η οποία αναμφίβολα θα ενίσχυε την έννοια του "πρότυπου".
Πάντως, ακόμα και με μια δημοσίευση στο ιντερνετ (π.χ. η κλίκα που αναφέρθηκε), μια ανάρτηση σχεδίων για "μπουζούκι προπολεμικό Γκέλη" ή "Σταθόπουλου" (ο Πέτρος Μουστάκας έχει δημοσιεύσει), "μπουζούκι τετράχορδο Ζοζέφ" ή / και "μπουζούκι τρίχορδο Σπουρδαλάκης" θα είχαμε σχεδόν αυτομάτως "μαγιά" - και μάλιστα ανεξάρτητα αν αυτός ήταν ο σκοπός, είτε το θέλαμε είτε όχι δηλαδή.
Αλλά αν π.χ. κάνει κάποιος (ρίχνω δόλωμα τώρα
) μια "εργασία" με τρεις τύπους μπουζουκιών (η και λαϊκής κιθάρας όπου επίσης δεν υπάρχει υλικό) και ενδεχομένως κάνει κάποια έστω στοιχειώδη αλλά σοβαρή ανάλυση (π.χ. διαφορές) αμέσως τίθενται βάσεις - τουλάχιστον - για αυτό που θα λέγαμε "προτυποποίηση".
............................
και συνεχίζω με φρέσκα νέα, ακριβώς στο θέμα μας:
Έγραφα παραπάνω ότι υπάρχει αντίστοιχη έλλειψη και σε λαϊκές κιθάρες (εκτός από μία και μοναδική αναφορά του Τάσου Θεοδωράκη στο βιβλίο του Μυστακίδη).
Σήμερα λοιπόν, πρωϊ - πρωϊ, έπεσα σε μια ανάρτηση του "φίλου" (τα εισαγωγικά λόγω Facebook) Keith Ambridge (είναι γνωστός και σε άλλους εδώ, Νεοζηλανδός νομίζω πως είναι, ζει στην περιοχή της Καλαμάτας και φτιάχνει κιθάρες, νομίζω είναι αξιοπρεπής - όσο μπορώ να πω από δυο λόγια που αναταλλάξαμε - και αξιόπιστος στη δουλειά που κάνει).
Στην ανάρτηση αυτή βγάζει προς πώληση σχέδια κιθάρας "τύπου Απαρτιάν", ακριβώς στα πρότυπα (ως προς την δομή και την πληροφορία που περιέχει το σχέδιο, του τρόπου πώλησης αλλά και του τύπου αρχείου, pdf για εκτύπωση 1:1) των σχεδίων κιθάρας που βρίσκεις στο ιντερνετ.
Αυτή η νέα δημοσίευση - με διαστάσεις κτλ, ανεξαρτήτως τυχόν ελλείψεων ή λαθών νομίζω ότι αποτελεί σημαντικό βήμα στην προτυποποίηση της κιθάρας "τύπου Απαρτιάν", αντίθετα με τις δεκάδες αντιγραφές του ίδιου ακριβώς τύπου κιθάρας του ίδιου ακριβώς οργανοποιού (Κρεκόρ Απαρτιάν) που κάνουν πλέον πάρα - πάρα πολλοί οργανοποιοί - χωρίς όμως να παρέχουν πληροφορία.
Βέβαια, τα σχέδια αυτά συνήθως ΔΕΝ αποτελούν πλήρη οδηγό για να φτιάξεις μια κιθάρα, πολύ περισσότερο ένα μπουζούκι. Π.χ. στα σχέδια της Απαρτιάν (και σε άλλα που έχω δει) δεν υπάρχει πληροφορία για την γωνία της ένωσης, την καμπυλότητα του καπακιού κτλ. Όμως δεν θέλω και να αδικήσω κανέναν, μπορεί ο Keith να συμπεριλαμβάνει τις πληροφορίες στην πλήρη έκδοση, και σε ορισμένες κιθάρες υπάρχουν πληρέστερες πληροφορίες (π.χ. διαμόρφωση καπακιού της Les Paul).
Το ζήτημα με τα μπουζούκια είναι ότι είναι πολύ πιο δύσκολο να αποτυπώσεις το σκάφος - το οποίο σε οποιαδήποτε κιθάρα νοείται σαν καμπύλο "κουτί", και επιπλέον υπάρχει τρομερή ποικιλία ακόμα και μεταξύ σκαφών του ίδιου οργανοποιού. Άρα πρέπει κανείς να είναι πολύ προσεκτικός, τουλάχιστον στον τίτλο.
Από την άλλη, σε αντίστοιχα σχέδια για μαντολίνα συνήθως δίνεται το πολύ μία (η κατά μήκος) τομή και - ίσως - και μία εγκάρσια, κι αυτό είναι, "βγάλτα πέρα μόνος σου, αφού θες να μας κάνεις τον οργανοποιό".
Για να καταλήξω (επιτέλους), ξαναλέω αυτό με το οποίο έκλεινα το αρχικό κείμενο: κατά τη γνώμη μου, "προτυποποίηση σημαίνει σχέδια" και απλώνεται "πεδίο δόξης λαμπρόν" για όποιον έχει την όρεξη (εκτός από τα μέσα) για να το κάνει.
