κατασκευή (ξύλινης) φιγούρας

[Μάνος Τουρπάλης]

είχα ετοιμάσει αυτό το θέμα από καιρό και το είχα ξεχάσει. Με αφορμή την ερώτηση ενός φίλου το θυμήθηκα και το ανεβάζω.
Αφορά την κατασκευή ένθετης στο καπάκι ξύλινης φιγούρας, από καπλαμάδες κολλημένους μεταξύ τους με τελικό πάχος 0,8 μμ.
Οι φωτογραφίες δείχνουν βήμα - βήμα όλη την διαδικασία για το μπαγλαμίλι

τα εργαλεία:

το σχέδιο και τα υλικά:

Αν αφήσουμε το σχέδιο στην άκρη, που είναι θέμα αισθητικής κτλ. του καθενός, το ζητούμενο είναι να υπάρχει ακρίβεια, που σημαίνει

1)  να εφάπτονται όσο πιο καλά γίνεται όλες οι επιφάνειες (και των διαφορετικών υλικών της φιγούρας μεταξύ τους αλλά και η ίδια η φιγούρα στην επιφάνεια που εφαρμόζεται, π.χ. καπάκι, ταστιέρα, καράολας)
και έτσι ουσιαστικά
2) να μειωθούν τα στοκαρίσματα, τα οποία ναι μεν κλείνουν χάσματα ΑΛΛΑ τονίζουν την κακή εφαρμογή, γιατί πολύ σπάνια πετυχαίνει κανείς 100% το ίδιο χρώμα, ειδικά στα καπάκια που κατά κανόνα είναι και πιο  ανοιχτόχρωμα και με πιο αραιά και "ενδοτικά" σε παραμορφώσεις αλλά και χρωματισμούς νερά (π.χ. έλατο και κέδρος σε σχέση με τα σκληρότερα / πυκνότερα υλικά της φιγούρας π.χ. παλίσανδρος εδώ).

Ο τρόπος που παρουσιάζεται εδώ δεν είναι αναγκαστικά ο “σωστός”  απλά είναι ο δικός μου τρόπος.

Δυο λόγια γενικά για να περιγράψω τους ορισμούς “κάτω” και “πάνω” που χρησιμοποιώ στη συνέχεια:
Κάθε φιγούρα που μπαίνει στο καπάκι αποτελείται από “στρώματα” υλικού. Αν υπάρχουν δύο ή τρία κτλ. υλικά, πάντα κάποιο μπαίνει “κάτω” κι ακολουθούν τα επόμενα, ανάλογα με το σχέδιο και το χρώμα ή σχήμα που θέλουμε να φαίνεται τελευταίο και να χαρακτηρίζει τη φιγούρα. Αυτό είναι το “πάνω” στρώμα. Ακόμα και αν η φιγούρα αποτελείται από ένα μόνο υλικό (π.χ. μια απλή πεναριά), αυτό το στρώμα είναι το “επάνω στρώμα” γιατί απλά μπαίνει επάνω στην βάση, στο καπάκι δηλαδή, που φυσικά είναι το “κάτω”.


Για να γίνει καλή επαφή, πρέπει απλώς να κόβεται υπό γωνία το σόκορο του "πάνω” υλικού - με τέτοιο τρόπο δηλαδή ώστε η πάνω του πλευρά να είναι ελαφρώς φαρδύτερη από την κάτω, και ίσια το σόκορο του "κάτω". Αυτό είναι όλο.

-----------------------

Στο παράδειγμα, ένα απλό σχέδιο φιγούρας με δυο καπλαμάδες διαφορετικού χρώματος : βάση (φόντο) από σκούρο καπλαμά και σχέδιο (δυο μισοφέγγαρα) από ανοιχτόχρωμο καπλαμά. Για να κατασκευαστεί η φιγούρα, πρώτα κόβεται η “βάση”, ο σκούρος καπλαμάς στο επιθυμητό περίγραμμα.

Κατόπιν κόβονται τα "πάνω" κομμάτια, με το κοπίδι λίγο λοξά, με την μύτη να κοιτάει προς τα μέσα, στο “κέντρο βάρους” του κομματιού. Αν χρησιμοποιηθεί σέγα, μπορεί κανείς είτε να γείρει το πριονάκι ώστε να κόβει λοξά  προς τα μέσα, είτε να κόψει κάθετα και να γιαλοχαρτάρει την περίμετρο κρατώντας το γιαλόχαρτο (σε τάκο) ή το ντρέμελ λοξά, ώστε η κάτω περίμετρος να είναι ελαφρώς στενότερη.

Αφού κοπούν τα κομμάτια που θα χωνευτούν και διαμορφωθεί η κλίση στο σόκορό τους (η κάτω επιφάνεια ελαφρώς μικρότερη από την πάνω σημαίνει κλίση στο σόκορο), στερεώνονται στην θέση τους πάνω στον καπλαμά της "βάσης" με χαρτοταινία έτσι ώστε να αφεθεί η μισή περίμετρος ελεύθερη για να μπορέσι κανείς να κόψει την κάτω επιφάνεια με οδηγό την πάνω. Αν το κομμάτι είναι πολύ μικρό και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί χαρτοταινία, μπορεί να κρατηθεί και με το χέρι (με προσοχή να μην το σπρώξουμε με το κοπίδι που θα χρησιμοποιηθεί στο επόμενο βήμα και χάσουμε την θέση), αφήνοντας πάντα την μισή περίμετρο ελεύθερη για να σημαδέψουμε. Το σημάδεμα γίνεται μόνο με κοπίδι - κρατώντας το λοξά - με την μύτη προς το κέντρο του σχεδίου - ακολουθώντας όσο μπορούμε την κλίση του σόκορου του προς ένθεση κομματιού που έχουμε ήδη κόψει.. Έτσι τα περιγράμματα που αποτυπώνονται στην βάση είναι λίιιιγο μικρότερα από τις “πάνω” επιφάνειες.

 [ Invalid Attachment ]

ΠΑΡΕΝΘΕΣΗ: Αυτό το σημείο - την κλίση στο κοπίδι - δεν μπορώ να το περιγράψω, πρέπει ο καθένας να το βρει μόνος του και να αποκτήσει αίσθηση στο χέρι. Οι αποτυχίες είναι προφανώς μέσα στο πρόγραμμα, αλλά μετά την πρώτη επιτυχημένη εφαρμογή όλα φαίνονται πιο εύκολα. ΚΛΕΙΝΕΙ Η ΠΑΡΕΝΘΕΣΗ

[Μάνος Τουρπάλης]

Ξαναγυρνάμε στο παράδειγμα: έχουμε κόψει δυο μισοφέγγαρα από ανοιχτόχρωμο καπλαμά ("πάνω" κομμάτια) με κλίση στο σόκορο και σημαδέψαμε τα (ελαφρώς μικρότερα) περιγράμματά τους στην βάση. Τα σόκορα των οπών της βάσης δεν χρειάζεται να διαμορφωθούν με κλίση, πρέπει όμως να λιμαριστούν όσο πιο καλά γίνεται. ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ γιατί στην ουσία αυτά τα περιγράμματα της βάσης είναι που θα δώσουν το τελικό σχέδιο και ΟΧΙ τα περιγράμματα των ένθετων, τα οποία θα κατέβουν με το γυαλόχαρτο στο επόμενο βήμα και θα αλλάξουν λίγο. Είναι επίσης σημαντικό ΝΑ ΜΗΝ ΔΙΕΥΡΥΝΘΟΥΝ οι οπές.
Βέβαια αν θέλει κανείς, μπορεί να κάνει και την αντίστοιχη (“αρνητική”) κλίση και στα σόκορα των οπών της βάσης, πάντα όμως με προσοχή να μην “ξεφυγει” και “ανοίξει” το περίγραμμα.
Οι οπές στις φωτο κόβονται στο περίγραμμα της χάραξης με σέγα (“ίσιο” κόψιμο), καθαρίζονται με το κοπίδι και λιμάρονται.

Όταν εφαρμοστεί πίεση για να κολλήσουν τα ένθετα πάνω στη βάση, τα λοξά τους σόκορα θα κοντράρουν πάνω στα ίσια σόκορα της βάσης και επειδή είναι πιο αδύνατα (λόγω αφαίρεσης υλικού) θα γυρίσουν προς τα πάνω σε επαφή με τα σόκορα των οπών. Όσο πιο ομοιόμορφες είναι οι κλίσεις στα σόκορα των ένθετων (είπαμε των οπών μπορεί να είναι και εντελώς κάθετα), τόσο καλύτερη η επαφή. Κι αυτό “το βρίσκει” κανείς με τον καιρό. Το κομματάκι της περιμέτρου των ένθετων που θα γυρίσει προς τα πάνω και που πιθανόν περισσεύει σε ύψος από την βάση, γιαλοχαρτάρεται μετά (όλη η επιφάνεια μαζί με την βάση) και "αποκαλύπτεται" το τελικό σχέδιο με ελάχιστα κενά που απαιτεί ελάχιστο ή καθόλου στοκάρισμα.

τα σόκορα της "πλήρους" φιγούρας τώρα επίσης λιμάρονται - γιαλοχαρτάρονται υπό γωνία:

και η φιγούρα ολόκληρη - αφού γιαλοχαρταριστεί από κάτω ώστε να εξομαλυνθούν οι μικροανωμαλίες των ένθετων - χρησιμοποιείται ως οδηγός για την χάραξη του καπακιού, πάλι με το κοπίδι λοξό.

 [ Invalid Attachment ]

[Μάνος Τουρπάλης]

Ακριβώς τα ίδια ισχύουν για την τοποθέτηση ολόκληρης της φιγούρας. Η "τελειωμένη" φιγούρα είναι πια το ένθετο κομμάτι (πάνω) και το καπάκι είναι η βάση (κάτω).
Η περίμετρος της φιγούρας κόβεται ή / και  γιαλοχαρτάρεται με κλίση προς τα μέσα στην κάτω επιφάνεια, ενώ η χάραξη στο καπάκι “αδειάζει” με το ρούτερ (ντρέμελ) με ολόισιο το σόκορο, όπως το αφήνει το bit – χρειάζεται γιαλόχαρτο στις ίνες.
στο περίγραμμα της χάραξης, πρώτα αφαιρείται υλικό από το καπάκι (πάλι με το κοπίδι υπό γωνία αλλά αντίθετα από την αρχική) ώστε να ελέγχουμε την γραμμή

και αδειάζουμε με το dremel με ίσιο bit, να κάνει ίσιο σόκορο. Το χαρακτηριστικό είναι ότι το bit στο περίγραμμα σηκώνει τις ίνες που έχει αφήσει το κοπίδι και αφήνει το σόκορο "καθαρό".

εγώ το καθαρίζω ακόμα λίγο με τον φελλό στον οποίον έχω κολλήσει γιαλόχαρτο κάτω και στο πλάι: το κάτω καθαρίζει τον "πάτο" της σκαμμένης επφάνειας και το πλαίνό τα σόκορα από τυχόν απομεινάρια (ίνες) που άφησε το bit.

φαίνεται να κρατάω τον φελλό λοξά, αλλά απλώς μου έφυγε το χέρι προσπαθώντας με το άλλο να τραβήξω την φωτογραφία. Κανονικά θέλω ίσιο πάτο και κατακόρυφα σόκορα.

Και η φιγούρα τοποθετημένη μετά το πρώτο γιαλόχαρτο.
Φαίνεται και η (μοναδική) αστοχία στο κάτω μέρος, η οποία θα στοκαριστεί με σκόνη από τον παλίσανδρο και όχι από το καπάκι.

 [ Invalid Attachment ]

αυτό είναι το "πλεονέκτημα" αυτής της μεθόδου:
ελέγχεται με ακρίβεια το κόψιμο στο καπάκι, το περίγραμμα του οποίου είναι το τελικό σχέδιο, και επομένως στοκάρισμα θα χρειαστεί στον καπλαμά που συνήθως είναι πιο σκούρος και δεν αλλάζει χρώμα με τον καιρό, όπως το καπάκι (ειδικά το έλατο, όπου μετά από δυο τρία χρόνια ο στόκος θα "βγάζει μάτι")

Το "μειονέκτημα" είναι ότι το τελικό σχέδιο (τα ένθετα ή η φιγούρα) είναι λίιιιιιγο μικρότερο από το σχέδιο στο χαρτί - αλλά τόσο λίγο (μιλάμε για εκατοστά του χιλιοστού πλέον, όσο είναι η κατακόρυφη προβολή της κλίσης από την πάνω επιφάνεια της φιγούρας μέχρι εκεί που θα συναντήσει το καπάκι) που εγώ το θεωρώ αμελητέο.

[Ιωσήφ Τορρένς]

Σουπερ αναλυτικός, σχολαστικός, επιμελής, υπομονετικός ... δεν γράφω άλλα για να μην νοιώσεις άβολα, περιορίζομαι σε δυο λέξεις :

Ευχαριστούμε πολύ ! 

[georgalasg]

Μπραβο Μανο.
Μια παραλλαγη της μεθοδου που κανω εγω ειναι στην κοπη των δυο ξυλινων κομματιων πριν κολληθουν στο καπακι.
Εγω τα πιανω μαζι με χαρτοταινια και τα κοβω μαζι με το πριονακι. Ετσι οταν βγαζω το ενα και βαζω το δευτερο στη θεση του ταιριαζουν σχεδον απολυτα. Οσο πιο λεπτο το πριονακι τοσο καλυτερα. Κανοντας και το κολπο με το πλαγιασμενο πριονακι πολλες φορες δε χρειαζεται ουτε στοκαρισμα.
Μειονεκτημα ειναι οτι χαλαω λιγο περισσοτερο ξυλο για να μπορεσουν να πιαστουν με τη χαρτοταινια (βαζω ισου μεγεθουνς ξυλα για να συγκρατουνται καλυτερα)

Θα επαναλαβω τα του ιωσηφ.
Ευχαριστουμε!!!!

[Γιώργος Χ.]

Συγχαρητήρια και πάλι ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ!!!!!!!!!!!!!
Όλα τα άλλα τα είπαν οι προλαλήσαντες .
Και εγώ με την σειρά μου:
Ευχαριστούμε πολύ

[ΦΟΙΒΟΣ]

Μανο αψογος και αναλυτικος .Εκει που λες οτι γεμιζεις με σκονη παλλισανδρο,πως ακριβως το κανεις?Τι κολλα βαζεισ ?

[Μάνος Τουρπάλης]

επιπλοποιίας λευκή (PV) με "σκόνη" από το ξύλο που τρίβεις με λίμα και όχι με γιαλόχαρτο (γιατί αφήνει κόκκους που αλλάζουν το χρώμα). Τα ανακατεύεις όσο χρειάζεται να γίνει μια ομοιογενής παχύρρευστη "αλοιφή" (αν θες πιο λεπτή προσθέτεις νερό) και στοκάρεις.

[Γιώργος Χ.]

 Μάνο ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ!!!!και για την δοτικοτητα και για τις αναλυτικότατες επεξηγήσεις σου !!!!!!!

(αυτό με την λιμα ούτε καν το ήξερα )!!

[Λάμπρος Σταυρίδης]

’Αγαπητοί Φίλοι θά ἤθελα ἄν μοῦ ἐπιτρέπετε , νά προσθέσω κάτι :
Ὅταν πρίν πολλάάάάά χρόνια δούλεψα ὡς μαθητευόμενος γιά λίγους μῆνες στούς ἀδελφούς Μπρά , τίς φιγοῦρες γιά τά πλαϊνά τῶν μπουζουκιῶν , λαούτων κ.λ.π. , τίς κόβαμε δύο - δύο μέ τό πριονάκι μέ δύο κολλητές λεπτές φέτες ξύλων διαφορετικοῦ χρώματος τυλιγμένες με χαρτοταινία , καί βγάζαμε δύο σέτ ἀπό φιγοῦρες , γιά δύο ὄργανα . Ὅπως τό περιγράφει ὁ φίλος georgalasg δηλαδή . Γιά τήν φιγούρα τοῦ καπακιοῦ , ἄν αὐτή ἦταν καπλαμᾶς ( ἔστω καί χοντρός 1 - 1,5 χιλ. κομμένος στήν κορδέλα ) τόν κόβαμε μέ πριονάκι μόνον του ἀλλά πάλι ἀνάμεσα σέ δύο λεπτές πλάκες ξύλου ( 2 χιλ. ἡ κάθε μιά ) μέ χαρτοταινία , ἐπειδή εἶναι πολύ εὐαίσθητος τόσο λεπτός καί θά ἔσπαζε ἄν πριονιζόταν μόνος του .
Σκόνη γιά στοκάρισμα χρησιμοποιούσαμε πριονίδι ἀπό τήν κορδέλα ἀπό τό πριόνισμα τοῦ ξύλου πού θά γινόταν ἡ φιγούρα .

[Μάνος Τουρπάλης]

... τίς φιγοῦρες γιά τά πλαϊνά τίς κόβαμε δύο - δύο μέ τό πριονάκι μέ δύο κολλητές λεπτές φέτες ξύλων διαφορετικοῦ χρώματος τυλιγμένες με χαρτοταινία , καί βγάζαμε δύο σέτ ἀπό φιγοῦρες , γιά δύο ὄργανα

λογικό, για αύξηση της παραγωγής. Στόκο βάζατε ?

Γιά τήν φιγούρα τοῦ καπακιοῦ , ἄν αὐτή ἦταν καπλαμᾶς ( ἔστω καί χοντρός 1 - 1,5 χιλ. κομμένος στήν κορδέλα ) τόν κόβαμε μέ πριονάκι μόνον του ἀλλά πάλι ἀνάμεσα σέ δύο λεπτές πλάκες ξύλου ( 2 χιλ. ἡ κάθε μιά ) μέ χαρτοταινία , ἐπειδή εἶναι πολύ εὐαίσθητος τόσο λεπτός καί θά ἔσπαζε ἄν πριονιζόταν μόνος του .

σωστό κι αυτό.
Και κάτι άλλο : 1-1,5 χιλσ. κομμένος στην κορδέλα  

[steliosguitar]

πρίν πολλάάάάά χρόνια

ὡς μαθητευόμενος

A) κρυβε λογια....

Β):

[Λάμπρος Σταυρίδης]

Ἀγαπητοί φίλοι Μάνο καί Στέλιο ( ὄχι Στρέλιο , Στέλιο σκέτο.... ) καλημέρα ,
Ναί Μάνο , βάζαμε στόκο ὅπως περιγράφεις τήν παρασκευή του , ἀλλά ἐλάχιστο , μόνο στήν πριονιά .
Ἐπίσης καπλαμᾶς τόσο λεπτός ( ἄντε 2 -3 δέκατα πιό χοντρός : 1,8 χιλ. ) μέ κορδέλα πού ξυρίζει καί μέ προσοχή καί ἀργά - ἀργά , κόβεται . Μετά λείανση ἀπό τίς κορδελιές τῆς μιᾶς πλευρᾶς ( ἀφοῦ ἡ ἄλλη πλευρά θά κολληθῆ στό σκαμμένο καπάκι ) .
Στέλιο ," διατί νά τό κρύψωμεν ἄλλωστε ; " , 58 γάρ , πρίν 33 χρόνια ἡ μαθητεία..........
Ρέ παιδιά , πῶς κάνετε παραθέσεις μέ ἕνα τμῆμα τοῦ κειμένου ; 

[Μάνος Τουρπάλης]

πατάς το κουμπί "παράθεση" και μετά στον κειμενογράφο κάνεις επεξεργασία... μπορείς να διαγράψεις ή να χρωματίσεις τμήματα και να αφήσεις μόνο αυτό που θες ...

παραδείγματα:

Ἀγαπητοί φίλοι Μάνο καί Στέλιο ( ὄχι Στρέλιο , Στέλιο σκέτο.... ) καλημέρα ,
Ναί Μάνο , βάζαμε στόκο ὅπως περιγράφεις τήν παρασκευή του , ἀλλά ἐλάχιστο , μόνο στήν πριονιά .
Ἐπίσης καπλαμᾶς τόσο λεπτός ( ἄντε 2 -3 δέκατα πιό χοντρός : 1,8 χιλ. ) μέ κορδέλα πού ξυρίζει καί μέ προσοχή καί ἀργά - ἀργά , κόβεται . Μετά λείανση ἀπό τίς κορδελιές τῆς μιᾶς πλευρᾶς ( ἀφοῦ ἡ ἄλλη πλευρά θά κολληθῆ στό σκαμμένο καπάκι ) .
Στέλιο ," διατί νά τό κρύψωμεν ἄλλωστε ; " , 58 γάρ , πρίν 33 χρόνια ἡ μαθητεία..........
Ρέ παιδιά , πῶς κάνετε παραθέσεις μέ ἕνα τμῆμα τοῦ κειμένου ;

Ρέ παιδιά , πῶς κάνετε παραθέσεις μέ ἕνα τμῆμα τοῦ κειμένου ;

... μέχρι που μπορείς να διαστρεβλώσεις την πραγματικότητα:

Ρέ παιδιά , πῶς κάνετε παραθέσεις μέ ἕνα τμῆμα τοῦ κειμένου ;

επίσης την ώρα που "είσαι μέσα στον κειμενογράφο" και γράφεις το μήνυμά σου, μπορείς να πας σε προηγούμενο μήνυμα τις συζήτησης (εμφανίζονται από κάτω) και να πατήσεις το κουμπί "εισαγωγή παράθεσης" και να παραθέσεις παλιότερο μήνυμα, το οποίο μπορείς να επεξεργαστείς με τον ίδιο τρόπο...

Μπραβο Μανο.
Μια παραλλαγη της μεθοδου που κανω εγω ειναι στην κοπη των δυο ξυλινων κομματιων πριν κολληθουν στο καπακι.
Εγω τα πιανω μαζι με χαρτοταινια και τα κοβω μαζι με το πριονακι. Ετσι οταν βγαζω το ενα και βαζω το δευτερο στη θεση του ταιριαζουν σχεδον απολυτα.

αυτό βέβαια δεν το έγραψα εγώ, τρολλάρισα (νεολογισμός, αλλά τι να κάνουμε) τον Γεωργαλά 

στο τέλος δεν θα ξέρουμε ποιός γράφει τι....

Ἀγαπητοί φίλοι Μάνο καί Στέλιο , διατί νά τό κρύψωμεν ἄλλωστε ; πρίν 33 χρόνια βάζαμε στόκο  ἀλλά ἐλάχιστο , μόνο στήν πριονιά μέ προσοχή καί ἀργά - ἀργά μέ κορδέλα πού ξυρίζει και καπλαμᾶ τόσο λεπτό , ἀφοῦ ἡ ἄλλη πλευρά θά κολληθῆ στό σκαμμένο καπάκι ,  58 γάρ

[Blekos Kerkyra]

επιπλοποιίας λευκή (PV) με "σκόνη" από το ξύλο που τρίβεις με λίμα και όχι με γιαλόχαρτο (γιατί αφήνει κόκκους που αλλάζουν το χρώμα). Τα ανακατεύεις όσο χρειάζεται να γίνει μια ομοιογενής παχύρρευστη "αλοιφή" (αν θες πιο λεπτή προσθέτεις νερό) και στοκάρεις.

Μάνο είσαι μέγας. Πόσες φορές στοκάρισα και δεν πετύχαινα το σωστό χρώμα...ξήλωσε και ξαναβάλε στόκο.
Πως και δε χρησιμοποιείς titebond ή μήπως κι εκεί παίζει ρόλο στο αποτέλεσμα;

Και κάτι ακόμα, επειδή κοντοσιμώνει η ώρα που θα το κάνω, πως βάζουμε φιγούρα σε ένα ήδη έτοιμο όργανο;

Η καμπυλότητα του καπακιού επιδρά ή είναι πολύ μικρή για να επηρρεάσει το σκάψιμο;
Πως στερεώνουμε τη φιγούρα;