Συνεχίζοντας αυτό το αφιέρωμα στο ξύλο, σειρά να αναφερθούμε έχουν οι εχθροί του που είναι πάρα πολλοί.
Βασικό μειονέκτημα του ξύλου είναι ότι προσβάλλεται από διάφορους παράγοντες (βακτήρια, μύκητες, έντομα κ.λπ.), με αποτέλεσμα να χάνει την αξία του ή να καταστρέφεται. Λόγω εισαγωγής τροπικών ξύλων οι ζημίες από έντομα απασχόλησαν περισσότερο από κάθε άλλη προσβολή, το χώρο της εμπορίας και επεξεργασίας του ξύλου.
Στη συνέχεια θα δούμε τους «εχθρούς» του ξύλου καθώς και τα μέτρα που προλαβαίνουν τις προσβολές και τις εξουδετερώνουν πλήρως.
Οι παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν αλλοίωση στην εμφάνιση του ξύλου, να μειώσουν την αξία του ή και να το καταστρέψουν είναι τα βακτήρια, οι μύκητες, τα έντομα, οι θαλασσινοί οργανισμοί και οι μεταβαλλόμενες κλιματικές, μηχανικές, χημικές και θερμικές συνθήκες.
Η αντοχή στις προσβολές αυτές είναι διαφορετική για κάθε είδος ξύλου, λέγεται
διάρκεια και μπορεί να εκτιμηθεί από το χρόνο που ένα ξύλο διατηρεί την αξία της χρήσης του χωρίς ειδική προστασία, π.χ. βαφή, βερνίκωμα ή εμποτισμό με συντηρητικά.
Τα είδη των ξύλων, ανάλογα με τη φυσική τους διάρκεια (μιλάμε για το εγκάρδιο ξύλο), κατατάσσονται σε πέντε κατηγορίες:
1. Πολύ μικρής διάρκειας, λιγότερο από 5 χρόνια.
2. Μικρής διάρκειας, από 5-10 χρόνια
3. Μέτριας διάρκειας, από 10-15 χρόνια
4. Μεγάλης διάρκειας, από 15-25 χρόνια
5. Μεγάλης διάρκειας, από 15-25 χρόνια
6. Πολύ μεγάλης διάρκειας, πάνω από 25 χρόνια.
Η φυσική διάρκεια είναι ένας σημαντικός όρος στην ορολογία του ξύλου. Αν το ξύλο δεν είναι εκτεθειμένο στην επίδραση των παραγόντων που αναφέραμε, η διάρκειά του είναι
κυριολεκτικώς απεριόριστη. Το ξύλο, λοιπόν, δεν καταστρέφεται με το πέρασμα του χρόνου, αλλά πάντοτε με την επίδραση των εξωτερικών παραγόντων. Άλλωστε το ξύλο των ζωντανών δένδρων είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος του ένα
νεκρό υλικό που όμως παραμένει άφθαρτο εκατοντάδες και μερικές φορές χιλιάδες χρόνια που ζει το δένδρο.
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν να εξετάζουμε έναν-έναν τους παράγοντες που αλλοιώνουν το ξύλο:
Τα βακτήριαΣυνήθως τα βακτήρια δεν προκαλούν σημαντικές αλλοιώσεις στο ξύλο, γι' αυτό και η δράση τους πολλές φορές περνάει απαρατήρητη. Από την επίδρασή τους μπορούν να δημιουργηθούν δομικές αλλοιώσεις σε μερικά είδη ξύλων και να συμβεί, κατάρρευση στη διάρκεια της ξήρανσης του ξύλου, μέσα σε ξηραντήρια. Προσβάλλουν συνήθως το υγρό εγκάρδιο του ξύλου προκαλώντας μεταχρωματισμούς και δυσοσμίες. Η κυάνωση είναι μια πολύ συνήθης προσβολή του παραγόμενου εγχώριου ξύλου που εμφανίζεται με έντονη αλλαγή η οποία όμως
δεν οφείλεται σε βακτήρια αλλά σε έναν σχετικώς αβλαβή μύκητα.
Οι θαλάσσιοι οργανισμοίΜερικοί θαλάσσιοι οργανισμοί μπορούν να προκαλέσουν μεγάλες καταστροφές στις ξύλινες κατασκευές που βρίσκονται μέσα στο νερό της θάλασσας (υποστηρίγματα αποβαθρών, ξύλινα σκάφη κ.λπ.), κυρίως όταν βρίσκονται σε ακινησία, καθώς και στους κορμούς που αποθηκεύονται στη θάλασσα.
Οι οργανισμοί αυτοί προσβάλουν το ξύλο για τους ίδιους λόγους που το προσβάλουν και τα έντομα, δηλ. για καταφύγιο, τοποθέτηση αυγών αλλά και τροφή. Ορισμένα τροπικά ξύλα παρουσιάζουν μεγάλη φυσική αντοχή, χάρη στο σχετικά μεγάλο ποσοστό σε διοξείδιο του πυριτίου ή σε τοξικά εκχυλίσματα που περιέχουν.
Οι κυριότεροι θαλάσσιοι ξυλοφάγοι οργανισμοί είναι κάποια μαλάκια που ονομάζονται σκουλήκια των πλοίων. Στο πάνω μέρος του σώματος είναι εφοδιασμένοι με ένα ζεύγος από όστρακα με οδοντωτές προεξοχές, με τις οποίες μπορούν και τρυπούν το ξύλο. Το μήκος τους μπορεί να φτάσει και το 1 μέτρο και περισσότερο αλλά συνήθως φτάνει τα λίγα εκατοστά και το πάχος τους λίγα χιλιοστά.
Το ξύλο που έχει προσβληθεί παρουσιάζει εξωτερικά λίγες μικρές τρύπες, αλλά στο εσωτερικό του υπάρχουν πολλές στοές με διάμετρο μέχρι 2,5 εκατοστά περίπου. Ο κίνδυνος προσβολής μπορεί να περιοριστεί με τη χρησιμοποίηση ανθεκτικών ειδών τροπικών ξύλων και με τον εμποτισμό, αλλά περισσότερο αποτελεσματική είναι η κάλυψη του ξύλου με τσιμέντο, μέταλλα, πλαστικό κ.λπ. αλλά και η μετακίνηση σε γλυκό νερό όπου οι οργανισμοί πεθαίνουν σε δυο - τρεις βδομάδες.
Οι κλιματικοί παράγοντεςΣτους εσωτερικούς χώρους το ξύλο μπορεί να διατηρήσει την εμφάνισή του για πολλά χρόνια. Στο ύπαιθρο όμως πολύ γρήγορα αλλοιώνεται. Η ηλιακή ακτινοβολία, η ατμοσφαιρική υγρασία, η βροχή, το χιόνι και ο άνεμος προκαλούν στο ξύλο διάφορες μεταβολές που συνήθως μειώνουν τις ιδιότητες του.
Αρχικά οι κλιματικοί παράγοντες επιδρούν στην απόχρωση. Τα σκουρόχρωμα ξύλα γίνονται ανοιχτόχρωμα και τα ανοιχτού χρώματος σκουραίνουν. Στη συνέχεια, μετά από μακρόχρονη έκθεση, η απόχρωση αλλάζει από το καφετί προς το γκρι και αργότερα, εξ αιτίας των επανειλημμένων μεταβολών των διαστάσεων (συρρίκνωση - διόγκωση) από τις εναλλασσόμενες καιρικές συνθήκες, η επιφάνεια του ξύλου γίνεται ανώμαλη, οι ίνες χωρίζονται (διάβρωση). Έτσι δημιουργούνται ρωγμές, αποχωρίζονται οι ετήσιοι δακτύλιοι, ενώ η υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία προκαλεί διάσπαση των συστατικών του που ξεπλένονται από τη βροχή.
Οι αλλοιώσεις λόγω καιρού κάνουν το ξύλο εύκολη λεία για τους μύκητες, που μετά την προσβολή τους φαίνεται βρώμικο. Η επίδραση των κλιματικών παραγόντων
είναι εντονότερη σε εφαπτομενικές παρά σε ακτινικές επιφάνειες. Η ηλιακή ακτινοβολία εκτός από χρωματικές αλλοιώσεις, βρέθηκε ότι μπορεί να προκαλέσει ελάττωση της μηχανικής αντοχής, ελάττωση του βαθμού πολυμερισμού της κυτταρίνης και διάφορες χημικές αλλοιώσεις, όπως θραύση χημικών δεσμών, έκθεση χημικών ουσιών κ.λπ. Πρόκειται για φωτοχημικές αντιδράσεις που επηρεάζονται και από άλλους παράγοντες, όπως η υγρασία, η θερμοκρασία και το οξυγόνο της ατμόσφαιρας.
[ Invalid Attachment ]
Συνεχίζεται ..............